Met een eerste vermelding in 869 is Merkem de oudste deelgemeente van Houthulst: Marcheim, een kleine nederzetting aan een kreek nabij het Vrijbos. De rijke geschiedenis van het dorp verhaalt over de middeleeuwse motte ‘Hoge Mote’, de 16de-eeuwse dichter Sidronius
Hosschius, het ‘Fort de Knocke’ van Vauban en de tramstatie.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg Merkem het zwaar teverduren en werd het volledig van de kaart geveegd. Het rustige polderdorp in de IJzervallei kenmerkt zich nu vooral door de prachtige broeken en het kasteel, dat nog altijd in bezit is van de adellijke familie de Coninck de Merckem.
